Dlaczego jałmużna, modlitwa i post? Do czego się przygotowujemy? Dlaczego 40 dni? Z ks. Ryszardem Kempiakiem rozmawia red. Krzysztof Kunert.
Wielki Post to czas przygotowania do Paschy, innymi słowy czas przygotowania do Uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego, w czasie której wspominamy zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. To czas jałmużny, modlitwy i postu, w tym okresie z liturgii znika znika zwycięskie „Alleluja” i „Chwała na wysokości Bogu”, a kolorem szat staje się fiolet.
Dlaczego Wielki Post? Część duszpasterzy zwraca uwagę na nie do końca odpowiednią nazwę tego okresu liturgicznego. Dlaczego post i do tego wielki? – pytają. Ostatecznie nie chodzi tu o wielkie poszczenie. I choć trudno dziś walczyć z jedną z najbardziej rozpoznawalnych określeń w roku liturgicznym to jednak czas przygotowanie do Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa jest dużo bardziej adekwatne.
Wielki Post rozpoczyna się od Środy Popielcowej. Ta uroczystość ma pobudzić katolików do podjęcia osobistej odnowy i nawrócenia, a tradycyjnemu obrzędowi posypywania głów towarzyszą słowa: „Pamiętaj, że jesteś prochem i w proch się obrócisz” albo „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”. Sam zwyczaj posypywania głów popiołem znany jest w wielu kulturach i tradycjach m.in. w starożytnym Egipcie i Grecji także na kartach Biblii, np. w Księdze Jonasza czy Joela. Do liturgii zwyczaj ten wszedł jednak dopiero w VIII wieku. Pierwsze świadectwa o święceniu popiołu pochodzą z X w. W następnym wieku papież Urban II wprowadził ten zwyczaj jako obowiązujący w całym Kościele.
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa przygotowanie do Wielkiej Nocy trwało tylko czterdzieści godzin. Później przygotowania rozciągały się na cały tydzień. Po raz pierwszy o poście trwającym czterdzieści dni pisze św. Atanazy z Aleksandrii z okazji Wielkanocy z 334 r.
Wielki Post ma swoje źródła w Biblii i nawiązuje do czterdziestu dni spędzonych przez Jezusa na pustyni na modlitwie i poście, Kościół odczytuje go również w kontekście czterdziestu dni powszechnego potopu, aż do przymierza z Noem; czterdziestu lat pielgrzymowania Izraela po pustyni ku ziemi obiecanej a także czterdzieści dni przebywania Mojżesza na Górze Synaj, gdzie otrzymał on od Jahwe Tablice Prawa.
