Od opłatka po sianko: 10 symboli, które mają głębokie znaczenie w polskiej Wigilii

Wigilia to czas pełen symboli, które przypominają o duchowych i kulturowych wartościach. Każdy z nich wprowadza nas w wyjątkowy nastrój, pomagając celebrować narodziny Jezusa i wzmacniać rodzinne więzi. Oto 10 najważniejszych symboli wigilijnych, które od pokoleń towarzyszą Polakom w tym wyjątkowym czasie. Co oznaczają?


fot. Envato

Dziękujemy, że czytasz ten artykuł. Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.

1. Opłatek

Opłatek to jeden z najważniejszych symboli Bożego Narodzenia w Polsce. Opłatek symbolizuje pokój, jedność oraz chrześcijańskie wartości, takie jak miłość i solidarność. Tradycja dzielenia się opłatkiem nawiązuje do ostatniej wieczerzy Jezusa z apostołami i jego słów o jedności i wzajemnym szacunku.

2. Stół wigilijny

Stół wigilijny to centrum wigilijnej wieczerzy. Zgodnie z tradycją, stół ma być nakryty białym obrusem, który symbolizuje czystość i niewinność. Jest również miejsce na dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa, co wyraża gościnność i pamięć o tradycji przyjmowania wędrowców. Stół wigilijny jest także symbolem rodziny, wspólnoty i wspólnego dzielenia się chlebem.

3. Świeca wigilijna

Świeca wigilijna to symbol światła i nadziei, które rozjaśniają ciemność nocy. Zapalona podczas wieczerzy, wskazuje na przyjście Jezusa jako Światła Świata. W wielu rodzinach palenie świecy wigilijnej to moment refleksji, modlitwy i oczekiwania na Boże Narodzenie. Tradycyjnie, świeca ta może mieć postać małej, ozdobnej świecy wigilijnej, ale również zwykła świeca na stole pełni podobną rolę.

4. Choinka

Choinka to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Bożego Narodzenia, który ma swoje korzenie w niemieckiej tradycji. W Polsce zaczęto ją dekorować w XVIII wieku. Zielone gałęzie choinki symbolizują życie i odrodzenie, a jej ozdoby, takie jak bombki, łańcuchy czy gwiazdy, są wyrazem radości i świątecznej atmosfery. Gwiazda na czubku choinki nawiązuje do Gwiazdy Betlejemskiej, która prowadziła Trzech Króli do stajenki w Betlejem.

5. Szopka

Szopka pod choinką to jeden z najpiękniejszych symboli Bożego Narodzenia, głęboko zakorzeniony w tradycji chrześcijańskiej. Przedstawia stajenkę w Betlejem, w której narodził się Jezus. Ukazuje ubóstwo i prostotę, z jaką Zbawiciel przyszedł na świat, wbrew ludzkim oczekiwaniom o wielkości i bogactwie. Szopka przypomina o pokorze, miłości i Bożym planie zbawienia, a jej obecność w domach staje się symbolem oczekiwania na przyjście Chrystusa oraz świątecznego pokoju i nadziei.

6. Sianko pod obrusem

Wiele rodzin w Polsce tradycyjnie kładzie sianko pod obrus wigilijny. Sianko jest symbolem ubóstwa i pokory, w nawiązaniu do stajni w Betlejem, w której narodził się Jezus. Zwyczaj ten przypomina o prostocie narodzin Jezusa oraz o solidarności z tymi, którzy żyją w ubóstwie. Sianko symbolizuje także błogosławieństwo.

7. Pasterka

Pasterka, czyli Msza święta odprawiana w noc wigilijną, to dla wielu Polaków jedno z najważniejszych wydarzeń świątecznych. Wierni gromadzą się w kościołach, aby powitać narodziny Jezusa. Pasterka ma swoje korzenie w tradycji francuskiej z XVII wieku, a jej nazwa pochodzi od zwyczaju, kiedy pasterze przychodzili, aby oddać hołd nowo narodzonemu Dzieciątku Jezus.

8. 12 Potraw wigilijnych

Według tradycji wigilijna kolacja składa się z dwunastu potraw, które mają symbolizować dwunastu apostołów. Wśród najpopularniejszych dań znajdują się barszcz z uszkami, karp, pierogi, kutia, kompot z suszu i inne regionalne specjały. Każde danie ma swoje znaczenie i symbolikę: karp jest symbolem obfitości, a barszcz z uszkami – gościnności. Potrawy mają również często duchowe znaczenie, związane z modlitwą o błogosławieństwo na nadchodzący rok.

9. Gwiazda Betlejemska

Gwiazda Betlejemska, której światło prowadziło Trzech Króli do Betlejem, jest jednym z najstarszych symboli Bożego Narodzenia. W wielu domach znajduje się ozdoba w kształcie gwiazdy. W Kościele katolickim gwiazda ta symbolizuje nadzieję, która przychodzi z narodzinami Zbawiciela.

10. Prezenty wigilijne

Prezenty w Wigilię to ważny symbol miłości, troski i więzi rodzinnych. Choć tradycja wręczania upominków rozwinęła się w Polsce stosunkowo niedawno, ich obecność stała się nieodłącznym elementem świąt. Prezenty nawiązują do darów Trzech Króli i mają duchowe znaczenie, wyrażając wzajemne uczucia i szacunek. Współcześnie to także sposób na wyrażenie wdzięczności i pojednania, a ich wartość nie tkwi w cenie, lecz w gestach i emocjach.


ZOBACZ TAKŻE

Psalm niedzielny: Dlaczego sprawiedliwy jest porównywany do daktyla? 

Talmud mówi, że drzewo daktylowe jest porównywane do sprawiedliwego, ponieważ całe drzewo jest dobre, a zwłaszcza owoce. Podobnie, sprawiedliwy jest pełen dobroci – pisze wykładowca Tory Shlomo Libertovski w komentarzu do Psalmu 1, który jest czytany w Kościele katolickim w niedzielę 16 lutego. Ks. Piotr Kot z Centrum Heschela KUL podkreśla, że w tradycji chrześcijańskiej Jezus to najdoskonalszy ‘tzadik’, czyli sprawiedliwy.

Wielki Post 2025 – kiedy się rozpoczyna i dlaczego trwa 40 dni?

Wielki Post to okres liturgiczny, w którym poprzez modlitwę, post i jałmużnę przygotowujemy się na śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa. W tym roku Wielki Post rozpoczniemy 5 marca. Datę rozpoczęcia Wielkiego Postu wyznacza się na 40 dni przed Niedzielą Zmartwychwstania, która w 2025 roku przypada 20 kwietnia.