fot. Konferencja Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych

126 mln euro pomocy dla Ukrainy, dary o wartości 53 mln euro, 74 mln euro na pomoc Ukraińcom, przyjmowanie uchodźców często w domach prywatnych, zakonnych i parafialnych, dystrybucja pomocy oferowanej przez inne kraje – to owoc rekordowych zbiórek finansowych i rzeczowych oraz całorocznego zaangażowania Kościoła w Polsce dla ofiar inwazji rosyjskiej na Ukrainę.

W działania pomocowe Kościoła w Polsce w imieniu Konferencji Episkopatu angażuje się Caritas Polska, ale także diecezje, zakony, parafie, wspólnoty, ruchy katolickie, wolontariusze, rodziny i zwykli obywatele. „Ten rok pokazał niezwykłą determinację Polaków, aby tym, którzy są ofiarami tej wojny, okazać wszelką możliwą pomoc” – powiedział ks. Leszek Gęsiak SJ, rzecznik Konferencji Episkopatu Polski.

Skala rzeczywistej pomocy Ukrainie jest trudna do oszacowania i w praktyce zdecydowanie przewyższa kwoty uznawane za oficjalne.

Pomoc uchodźcom

Od 24 lutego 2022 roku ponad 8,5 mln uchodźców z Ukrainy przekroczyło polską granicę. Zostali przyjęci w różnych miejscach – w hotelach, stancjach, w domach zakonnych i parafialnych, często również prywatnych. Caritas Polska udzieliła pomocy około 2 mln uchodźców z Ukrainy. W Polsce na stałe działają 32 Centra Pomocy Migrantom i Uchodźcom, które w 2022 roku udzieliły wsparcia kilkudziesięciu tysiącom osób z Ukrainy. Do dziś Rycerze Kolumba ustanowili osiem Centrów Miłosierdzia w polskich parafiach. Szacują, że przez te miejsca przewinęło się ok. 300 tys. osób. Całkowita pomoc jest trudna do oszacowania, bowiem w miesiącach największego napływu ukraińskich uchodźców wiele domów i organizacji nie prowadziło ewidencji przyjmowanych osób, często wykorzystując wszelkie możliwości, by przyjąć osoby w potrzebie.

Transporty z darami na Ukrainę

Organizacje, osoby prywatne, firmy, parafie i zgromadzenia zakonne od początku konfliktu wysłały setki tysięcy paczek pomocy. Z darów zebranych podczas zbiórek w szkołach, klasztorach, sklepach i kościołach na bieżąco wysyłano paczki wszelkimi możliwymi transportami – zorganizowanymi jak i dzięki zaangażowaniu wolontariuszy, którzy prywatnymi samochodami dowozili pomoc na Ukrainę. 

Caritas Polska do końca 2022 roku wysłał na Ukrainę około 1000 tirów z darami. W ramach akcji „Paczka dla Ukrainy” Caritas przesłał ponad 83 tys. paczek z podstawową pomocą humanitarną o wartości ponad 6 mln euro, zaś Rycerze Kolumba przekazali 150 tys. paczek żywnościowych o wartości blisko 3 mln euro. Do pomocy włączył się również Związek Polskich Kawalerów Maltańskich, wartość pomocy przez nich przekazanej to ponad 21 mln euro.

Pomoc finansowa

W dniu wybuchu wojny Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki wystosował apel, w którym wyraził solidarność z narodem ukraińskim i zapewnił o modlitwie i gotowości do pomocy dla Ukraińców. 27 lutego i 2 marca odbyły się zbiórki na rzecz Ukrainy. Dotychczas, na pomoc Ukrainie z funduszy Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie Konferencji Episkopatu Polski wydano ponad 360 tys. euro.

Krótko po wybuchu wojny Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie (PKWP) przekazało na Ukrainę pakiet pomocy humanitarnej w wysokości 1 mln euro, następnie 300 tys. euro. Caritas Polska wystosował apel do Caritas Internationalis, w skład którego wchodzi 160 oddziałów Caritas z całego świata. W odpowiedzi na ten apel zebrano ponad 2 mln euro, a pomoc nadal płynie. W ciągu 36 godzin od rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku Rada Najwyższa Rycerzy Kolumba przeznaczyła 1,5 miliona dolarów na rzecz pomocy humanitarnej i założyła Fundusz Solidarności z Ukrainą. Łącznie Rycerze Kolumba zebrali około 20 milionów dolarów na cele pomocy humanitarnej.

Polscy duchowni na Ukrainie

Na Ukrainie pracuje ponad 250 polskich duchownych (w tym 4 biskupów), a także ponad 150 sióstr zakonnych. Dotychczas prowadziły domy seniora, domy samotnej matki, przytuliska dla bezdomnych, domy dziecka itp. Od inwazji Rosji na Ukrainę ich zaangażowanie znacznie się rozszerzyło. Angażują się we wszelką pomoc ofiarom działań wojennych – pomagają uchodźcom wewnętrznym, udzielają schronienia tym, których domy zostały zniszczone, prowadzą punkty dystrybucji pomocy, jeżdżą z darami do osób starszych i samotnych.

Na Ukrainie polskie siostry stanowią 40 proc. wszystkich pracujących tam sióstr zakonnych. Na co dzień posługują w ponad 150 miejscach. W ponad 1000 domów różnych zgromadzeń w Polsce i na Ukrainie siostry zakonne udzielały pomocy ofiarom działań wojennych. Jedynie w pierwszym miesiącu niemal 150 żeńskich zgromadzeń zakonnych pomogło blisko 18 tys. osób.

Apele i modlitwa

Kościół w Polsce od początku inwazji Rosji na Ukrainę zaangażował się w pomoc materialną i duchową na rzecz poszkodowanych. 24 lutego 2022 Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki wystosował pierwszy apel do wiernych, zapewniając Ukraińców o modlitwie i gotowości do pomocy. W parafiach całej Polski przeprowadzono dwie ogólnopolskie kolekty, a pomoc stale zbierana jest i wysyłana na Ukrainę za pośrednictwem Caritas Polska, Caritas wszystkich polskich diecezji, zgromadzeń zakonnych i wspólnot.

3 marca 2022 roku abp Gądecki napisał list do Patriarchy Moskiewskiego i Całej Rusi Cyryla z prośbą o interwencję u Władimira Putina ws. zakończenia działań wojennych. Pod koniec marca 2022 roku do Polski przybył ekumeniczny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I, odwiedzając przybyłych tu uchodźców i wyrażając wdzięczność za udzieloną im pomoc. W połowie maja abp Stanisław Gądecki oraz Prymas Polski abp Wojciech Polak i metropolita lubelski abp Stanisław Budzik udali się na Ukrainę.

Za pomoc dla Ukrainy podziękował Polakom papież Franciszek. „Pragnę także podziękować Polakom, za całą pomoc, jaką niosą narodowi ukraińskiemu” – powiedział Ojciec Święty.

Dzień pierwszej rocznicy wojny 24 lutego 2023 roku na mocy decyzji Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski jest dniem solidarności i modlitwy za Ukrainę, natomiast na niedzielę 26 lutego zaplanowano kolejną ogólnopolską zbiórkę we wszystkich kościołach w Polsce na rzecz Ukrainy.

Border Crossing Hrebrenne March 6 2022 Foto Tamino Petelinsek/KOFC

Family News Service