Boże Narodzenie to czas głębokiego przeżywania tajemnicy narodzin Jezusa. Obchody świąt w Polsce i na świecie pełne są symboli, które łączą wiarę i tradycję. Oto 10 ciekawostek o świątecznych tradycjach, które warto poznać, by lepiej zrozumieć, jak te zwyczaje ewoluowały i jak wpływają na duchowe przeżywanie Świąt.
fot. Envato
Tekst został przetłumaczony i opracowany na podstawie oryginalnych materiałów źródłowych przez EWTN Polska.
Dziękujemy, że czytasz ten artykuł. Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.
- Szopki w kościołach
Szopki bożonarodzeniowe, szczególnie te ustawiane w kościołach, mają długą tradycję w Polsce. Coraz częściej organizowane są tzw. „żywe szopki”, gdzie w scenę betlejemską wcielają się aktorzy i zwierzęta. Popularnym elementem szopki, który wzbudza zachwyt u dzieci, jest aniołek kiwający główką – symbol Bożego pokoju, który przypomina o radości z narodzin Jezusa. Pasterze symbolizują ubogich, których Bóg wybrał na pierwszych świadków narodzin Zbawiciela, pokazując, że Jezus przyszedł na świat dla wszystkich, także dla tych najbiedniejszych. Trzej Królowie, którzy przybyli z daleka, by oddać pokłon Dzieciątku Jezus, symbolizują natomiast wszystkie narody świata, które mają uznać Chrystusa za Króla.
Dla dorosłych szopka jest natomiast okazją do kontemplacji tajemnicy Bożego Narodzenia i przypomnienia sobie o Bożym planie zbawienia.
2. Dzieci i szopka – edukacja religijna przez zabawę
Szopka w kościołach i w domach to także doskonała okazja do edukacji religijnej dla najmłodszych. Wzrok dzieci przyciągają różne figurki – aniołki, zwierzęta, postacie pasterzy i królów. Dzięki takim zabawkom dzieci łatwiej przyswajają historię narodzin Jezusa, a sama szopka staje się przestrzenią do nauki o miłości, pokoju i solidarności z innymi. Aniołek kiwający główką to dla wielu dzieci niezapomniany widok, który kojarzy się z ciepłem świąt.
3. Czytanie Pisma Świętego podczas Wigilii
W polskich domach tradycją stało się czytanie fragmentów Pisma Świętego, zwłaszcza Ewangelii o narodzinach Jezusa, przed rozpoczęciem wieczerzy wigilijnej. To czas refleksji nad istotą Świąt i przypomnienia, że Boże Narodzenie to przede wszystkim duchowe wydarzenie. Wspólne czytanie Słowa Bożego to także okazja do zjednoczenia się w modlitwie i dziękczynieniu za dar życia, rodziny i bliskich.
4. Śpiewanie kolęd i pastorałek
Kolędy to nieodłączny element polskich Świąt. „Bóg się rodzi, moc truchleje” to jedna z najsłynniejszych polskich kolęd, napisana przez Franciszka Karpińskiego, która do dziś wzrusza. W Polsce kolędy są częścią tradycji śpiewania od Wigilii do 2 lutego. Do typowych polskich kolęd należą także „Cicha noc”, „Wśród nocnej ciszy” czy „Dzisiaj w Betlejem”.
5. Kolędnicy
W niektórych regionach Polski zachował się zwyczaj odwiedzania domów przez kolędników. Wśród charakterystycznych postaci jest:
– Gwiazda – symbolizuje Betlejemską Gwiazdę, która wskazała drogę Mędrcom do stajenki. Gwiazda może być wykonana z papieru lub drewna, często jest ozdobiona kolorowymi wstążkami.
– Turoń – jeden z bardziej charakterystycznych bohaterów polskiego kolędowania, zwłaszcza w Gorcach i Beskidach. Turon to postać przedstawiająca byka, który jest symbolem siły, mocy, a także płodności i dobrobytu. Zwykle jest to postać przebrana w skórzany kostium z dużymi rogami.
– Herod – król, który w biblijnej historii rozkazał zabicie wszystkich dzieci w Betlejem, obawiając się, że Jezus odbierze mu tron. Herod jest jednym ze „złych” bohaterów kolędowych i bywa przedstawiany także w formie komicznej.
– Anioł – symbol Bożego Pokoju. Aniołowie w tradycji bożonarodzeniowej ogłosili narodziny Jezusa pasterzom. Często odgrywają go dzieci.
– Pasterze – jako pierwsi odwiedzili Dzieciątko Jezus. W polskich kolędach często przedstawiani są jako biedni ludzie, symbolizujący ubogich, którym Bóg okazał swoje miłosierdzie. Pasterze są w wielu kolędach bohaterami, którzy przychodzą z pokłonem do narodzonego Jezusa.
– Trzej Królowie – przybyli z darami do Dzieciątka Jezus. Ich postacie są symbolem trzech części świata: Azji, Afryki i Europy, a także mądrości, chwały i władzy.
– Śmierć – W niektórych regionach Polski, szczególnie na Podhalu, pojawia się postać Śmierci, która jest częścią „kolędowania turoniowego”. Postać ta ma za zadanie przypomnieć o przemijaniu i potrzebie nawrócenia, ale jej wystąpienie ma również charakter zabawowy i komiczny.
6. Święto św. Szczepana
W Polsce 26 grudnia, dzień po Bożym Narodzeniu, obchodzimy święto św. Szczepana, które jest dniem wolnym od pracy. Św. Szczepan jest pierwszym męczennikiem, który oddał życie za wiarę. To dzień, kiedy w Kościele wspomina się jego męczeństwo i oddanie dla Chrystusa.
